Dit jaar ging de prestigieuze ‘Prijs Publieke Ruimte’ in de categorie Stedelijke projecten naar de ‘winkelwandellus’ in Sint-Niklaas. Het stadsbestuur startte dit project op met als doel een aantal straten tussen de Grote Markt en het Stationsplein groener, fraaier en verkeersveiliger te maken. Door ontharding en vergroening dragen de straten bij tot de klimaatbestendigheid van de binnenstad. Winkelen in Sint-Niklaas krijgt zo een extra dimensie!
Jarne Depaepe, consulent AVBS
Groener en verkeersveiliger
De grijze en soms verkeersonveilige situatie rond de scholen in Sint-Niklaas had nood aan een stevige opwaardering. Ook het kernwinkelgebied kon gelijktijdig worden aangepakt. Het idee om deze omgeving aan te pakken, ontstond door de nood aan een veilige verbinding tussen de Grote Markt en het Stationsplein voor de vele studenten en shoppers. Het idee maakte deel uit van het Economisch Kernversterkend Beleidsplan. Hiermee wil de stad volop investeren in een bedrijvige kern die ondernemerschap, werkgelegenheid en de leefbaarheid van Sint-Niklaas ten goede komt.
De heraanleg van de omgeving zorgt ervoor dat de inwoners van Sint-Niklaas een onbekende publieke ruimte opnieuw kunnen gebruiken. Voor de werken waren de straten volledig verhard en was de auto er koning. Fietsers en wandelaars kregen een bijrol. De diversiteit aan materialen en meubilair bracht geen samenhang in de openbare ruimte. Nu is het een plaats waar het deugd doet om te vertoeven.
Aandacht voor water
De winkelwandellus kan worden gezien als een groenblauwe ader doorheen de binnenstad. Groen omdat de aangeplante vegetatie zorgt voor een verkoelend effect, blauw omdat het afstromend hemelwater maximaal de mogelijkheid krijgt om te infiltreren. De infiltratie kan plaatsvinden via de ruime plantvakken, doorheen de waterdoorlatende fundering of in de groeiplaatsconstructies onder de bomen. De aanbreng van deze constructies werd beloond met een Openbaargroen-award in de categorie Groene ader (VVOG) en het VMM-label ‘Waterproof’. Toonaangevende groenprojecten die uitmunten op het vlak van duurzaam waterbeheer kwamen in aanmerking voor dit ‘Waterproof’-label. Alle laureaten ontvingen een getuigschrift en een geldprijs die werd geschonken door de VMM.
De lage en hoge plantvakken zorgen voor zitgelegenheden, maar ook voor de structuur van de straat. Zo worden fietsenstallingen naadloos tussen twee lage plantvakken ingepast. De gevels van de huizen worden hier en daar voorzien van verticaal groen, zodat het geheel meteen nog groener kleurt. De gekozen beplanting is jaarrond attractief en bestaat uit voorjaarsbloembollen, vaste planten, heesters en hoog- en meerstammige bomen met zomerbloei, herfstverkleuring en wintergroen.
Inbreng van buurtbewoners
Nadat de beslissing werd genomen om de buurt aan te pakken, was er nood aan een doordacht ontwerp. Dat ontwerp werd ontwikkeld in samenspraak met buurtbewoners en de beoogde gebruikers. Zo waren er gesprekken met de scholen over een veilige schoolomgeving en werd er een wandeling georganiseerd met slechtzienden en rolstoelgebruikers om enkele gevaarlijke punten in kaart te brengen. Daarna ging men aan de slag met de geformuleerde opmerkingen.
Onder andere twee derde van het parkeeraanbod werd geschrapt in de omliggende straten. Alternatieven werden voorzien op andere plaatsen. De extra ruimte werd volledig ingevuld in het kader van beleving en passage, waardoor de straat als ‘leefstraat’ wordt gezien.
Erfgoed en groen
De aangepakte wijk bevat heel wat mooie art-nouveau- en art-decopanden. Ook ander talrijk bouwkundig erfgoed – waaronder de Sint-Antoniuskerk, de neoclassicistische gevels van het Sint-Jozef-Klein-Seminarie en het neorenaissancistische Moederklooster van de Zusters Jozefienen – moest via de nieuwe aanleg beter tot zijn recht komen. Een doordachte inplanting van groenelementen licht het erfgoed uit en geeft het geheel een frissere aanblik. Verder zorgen de roodbruine kleiklinkers voor een herkenbare uitstraling in de stad. Via enkele accenten in blauwe steen en het sobere straatmeubilair wordt een samenhangend geheel verkregen.