8.6.2020
Niet dat een landelijke gemeente als Beernem meetbare hitte-eilandeffecten heeft. We moeten echter ruimer denken. Brugge ligt hier slechts tien kilometer vandaan en dus binnen de actieradius van hoe we hier met natuur omgaan” stelt Gijs Degrande, voorzitter van de NVA-fractie in de gemeenteraad. Hij legde dus een voorstel voor meer groen op tafel. Daarbij focust hij ook -zelfs vooral- op de toekomst van land- en tuinbouw.
Essentials:
“Bomen aan de rand van een weiland of zoals vroeger zelfs als groepje in het midden ervan, al dan niet rond de veedrinkpoel zijn uiting van dierenwelzijn én economisch belangrijk. De runderen, paarden en schapen kunnen er onder schuilen tegen de te felle zon en te veel warmte”. Gijs is duidelijk mee in het verhaal dat bomen levende airco’s zijn, die warme lucht laten plaats ruimen voor koele lucht die ze laag tegen de grond aanzuigen.
“Dieren die niet lijden onder hittestress zijn spontaan gezonder, groeien beter en presteren een betere melkgift. Experimenten in het buitenland wezen zelfs uit dat de vlees- en melkproductie toenam! Voor paarden betekent het minder zorgen moeten maken over zonnebrand” refereert hij onder andere naar publicaties van VILT, Vlaams Infocentrum van Land- en Tuinbouw.
Essentials:
Wind is een volgend aspect dat hij benadrukt. “Bomen en houtkanten zetten dieren en teelten tot een afstand van 15 tot 20 maal hun eigen hoogte uit de wind.
Meer bomen betekent dus weerwerk aan de gevaren die Beernem teisteren als een van de potentieel meest hoge winderosiegevoelige gebieden van Vlaanderen. Zonder extra bomen zullen de zandwolken die we nu al over maïsakkers waaien en granen en andere teelten platdrukken alleen maar toenemen”.
Meer bomen kan zelfs de noodzaak aan gebruik van pesticides verminderen, voegt hij er later aan toe. “Door de bomenrijen verspreiden onkruidzaden en schimmelsporen zich minder ver over het veld en hebben natuurlijke bondgenoten in ecologische land- en tuinbouwvoering meer kansen”.
Essentials:
Een ander aspect waarmee hij land- en tuinbouwers aanspreekt is dat bomen beschermen tegen zowel teveel regen als droogte. “Boomlijnen en -groepen breken het effect van stortbuien. Ze beschermen de velden tegen extreem aanstormende regen, capteren die zelfs voor een deel, waarna ze door hun bladeren afgeremde water laten neerkomen onder hun kruin” motiveert Gijs die naadloos overschakelt naar hoe bomen beschermen tegen droogte, waarbij droogte niet alleen gevolg is van het uitblijven van regen, maar van verdamping van akkers en weiden die open en blootliggen voor zon en wind.
Dat bomen daarbij zelf vocht uit de grond opzuigen om te kunnen groeien is daarbij geen nadeel, kreeg hij van experten te horen. “Bomen verstaan de kunst om zelf en diep in de grond op zoek te gaan naar water. Het vocht buiten hun kruinprojectie -en dus in de wortelzone van gras en andere land- en tuinbouwteelten- laten ze voor anderen. Ze zorgen er dus voor dat die beter kunnen groeien dan in onbeschermde situaties”.
Essentials:
Over welke bomen waar moeten geplant worden, spreekt het voorstel zich niet uit. Gijs en de groep rond hem denken wel vooral aan streekeigen groen. “Boomsoorten die al eeuwenlang in onze streek worden gebruikt: knotwilgen, achtkanten (nvdr populieren en bij voorkeur de oude klonen/soorten), maar ook es, els, eik, … . Ze worden flink oud en vragen amper onderhoud”. Hij houdt daarbij wel in gedachten dat ze in dreven en aan de randen van akkers en weiden best zo snel als mogelijk een vier meter hoge stam krijgen zodat machines onder hun kruin kunnen rijden en manoeuvreren.
Terrein afsnoepen van land- en tuinbouwers hoeft voor deze extra groenaankleding niet, zo meent Gijs die daarbij in eerste instantie de toestand in eigen Beernem evalueert. “Elk landbouwgebied wordt doorsneden door trage wegen, paden, straten of dreven. Meestal hebben die een voldoende brede berm om bomen te planten.
Hier en daar ligt zelfs nog wel restruimte die gaat voor meer oppervlakte en die eigendom is van gemeente, provincie of andere overheden”. De meerderheidspartijen van Beernem stappen (voorlopig) niet mee in deze suggestie van de oppositiepartij van Gijs Degrande. Gijs en zijn partijgenoten gaan er echter mee verder en spreken andere overheden aan. Ze hopen tegelijk dat de landbouwers en andere grondgebruikers bij het gemeentebestuur aankloppen voor actie en of zelf beslissen om ten behoeve van hun eigen toekomst groen rond, langs of aan en op akkers en weiden bomen te planten.
Ook lanceren ze de idee naar andere landelijke gemeenten en leggen hun voorstel ook op het bureau van de bevoegde Vlaamse minister. Ze zijn er namelijk van overtuigd dat de versterking van de groene rand niet alleen goed is voor de eigen gemeente, maar ook effect heeft op de ganse regio, incluis de steden die er zich in bevinden!
Essentials:
Cijfers en achtergronden, zie oa met zoekwoord ‘Agroforestry’: www.VILT.be, www.bosplus.be en www.inagro.be, www.agroforestryvlaanderen.be en www.agrobeheercentrum.be/Projecten
Auteur: Marc Verachtert, groenjournalist
Beernem ligt in het Brugse Ommeland en mag zich met gerust geweten groene gemeente noemen. Slechts 15% van het grondgebied is bebouwd. De overige 85% is voornamelijk open ruimte. Toch maken een aantal bestuurders er zich zorgen over milieu, klimaat én een mooie toekomst voor de land- en tuinbouw.
Beernem ontsnapt er niet aan. Er speelt enorme schaalvergroting in de land- en tuinbouw. Landbouwbedrijven worden steeds groter en daardoor ook de machines voor grondbewerkingen, verzorging van gewassen en natuurlijk oogst. Het dwingt tot samenvoegen van akkers, velden en weiden tot grote, vaak extreem grote oppervlakten.
Bomen, hagen en houtkanten die tot voor kort zo typisch waren voor de streek, worden daarbij weggeveegd. Het is een spijtige evolutie voor het landschap en dus de attractiviteit voor bewoners en toeristen en die komen er flink in dit stukje Brugse Ommeland. “Er is ook een klimatologisch effect.
Landbouwbedrijven worden steeds groter en daardoor ook de machines voor grondbewerkingen, verzorging van gewassen en natuurlijk oogst.
Niet dat een landelijke gemeente als Beernem meetbare hitte-eilandeffecten heeft. We moeten echter ruimer denken. Brugge ligt hier slechts tien kilometer vandaan en dus binnen de actieradius van hoe we hier met natuur omgaan” stelt Gijs Degrande, voorzitter van de NVA-fractie in de gemeenteraad. Hij legde dus een voorstel voor meer groen op tafel. Daarbij focust hij ook -zelfs vooral- op de toekomst van land- en tuinbouw.
Essentials:
- Schaalvergroting in land- en tuinbouw drukt bomen weg
- Denk ruimer dan eigen gemeente!
Koele bomen
“Bomen aan de rand van een weiland of zoals vroeger zelfs als groepje in het midden ervan, al dan niet rond de veedrinkpoel zijn uiting van dierenwelzijn én economisch belangrijk. De runderen, paarden en schapen kunnen er onder schuilen tegen de te felle zon en te veel warmte”. Gijs is duidelijk mee in het verhaal dat bomen levende airco’s zijn, die warme lucht laten plaats ruimen voor koele lucht die ze laag tegen de grond aanzuigen.
“Dieren die niet lijden onder hittestress zijn spontaan gezonder, groeien beter en presteren een betere melkgift. Experimenten in het buitenland wezen zelfs uit dat de vlees- en melkproductie toenam! Voor paarden betekent het minder zorgen moeten maken over zonnebrand” refereert hij onder andere naar publicaties van VILT, Vlaams Infocentrum van Land- en Tuinbouw.
Essentials:
- Bomen voor dierenwelzijn
- Zonder hittestress meeropbrengst in veehouderij
Windbescherming
Wind is een volgend aspect dat hij benadrukt. “Bomen en houtkanten zetten dieren en teelten tot een afstand van 15 tot 20 maal hun eigen hoogte uit de wind.
Meer bomen betekent dus weerwerk aan de gevaren die Beernem teisteren als een van de potentieel meest hoge winderosiegevoelige gebieden van Vlaanderen. Zonder extra bomen zullen de zandwolken die we nu al over maïsakkers waaien en granen en andere teelten platdrukken alleen maar toenemen”.
Meer bomen kan zelfs de noodzaak aan gebruik van pesticides verminderen, voegt hij er later aan toe. “Door de bomenrijen verspreiden onkruidzaden en schimmelsporen zich minder ver over het veld en hebben natuurlijke bondgenoten in ecologische land- en tuinbouwvoering meer kansen”.
Meer bomen betekent dus weerwerk aan de gevaren die Beernem teisteren als een van de potentieel meest hoge winderosiegevoelige gebieden van Vlaanderen.
Essentials:
- Bomen tegen zandwolken en -stormen
- Minder pesticides nodig, want minder onkruid en schimmels
Tegen teveel en te weinig regen
Een ander aspect waarmee hij land- en tuinbouwers aanspreekt is dat bomen beschermen tegen zowel teveel regen als droogte. “Boomlijnen en -groepen breken het effect van stortbuien. Ze beschermen de velden tegen extreem aanstormende regen, capteren die zelfs voor een deel, waarna ze door hun bladeren afgeremde water laten neerkomen onder hun kruin” motiveert Gijs die naadloos overschakelt naar hoe bomen beschermen tegen droogte, waarbij droogte niet alleen gevolg is van het uitblijven van regen, maar van verdamping van akkers en weiden die open en blootliggen voor zon en wind.
Dat bomen daarbij zelf vocht uit de grond opzuigen om te kunnen groeien is daarbij geen nadeel, kreeg hij van experten te horen. “Bomen verstaan de kunst om zelf en diep in de grond op zoek te gaan naar water. Het vocht buiten hun kruinprojectie -en dus in de wortelzone van gras en andere land- en tuinbouwteelten- laten ze voor anderen. Ze zorgen er dus voor dat die beter kunnen groeien dan in onbeschermde situaties”.
Essentials:
- Bomen vertragen regenval en voorkomen stormschade
- Schaduw beschermt akkers en weiden tegen droogte door verdamping
Wat en waar?
Over welke bomen waar moeten geplant worden, spreekt het voorstel zich niet uit. Gijs en de groep rond hem denken wel vooral aan streekeigen groen. “Boomsoorten die al eeuwenlang in onze streek worden gebruikt: knotwilgen, achtkanten (nvdr populieren en bij voorkeur de oude klonen/soorten), maar ook es, els, eik, … . Ze worden flink oud en vragen amper onderhoud”. Hij houdt daarbij wel in gedachten dat ze in dreven en aan de randen van akkers en weiden best zo snel als mogelijk een vier meter hoge stam krijgen zodat machines onder hun kruin kunnen rijden en manoeuvreren.
Terrein afsnoepen van land- en tuinbouwers hoeft voor deze extra groenaankleding niet, zo meent Gijs die daarbij in eerste instantie de toestand in eigen Beernem evalueert. “Elk landbouwgebied wordt doorsneden door trage wegen, paden, straten of dreven. Meestal hebben die een voldoende brede berm om bomen te planten.
“Boomsoorten die al eeuwenlang in onze streek worden gebruikt: knotwilgen, achtkanten (nvdr populieren en bij voorkeur de oude klonen/soorten), maar ook es, els, eik, … . Ze worden flink oud en vragen amper onderhoud”
Hier en daar ligt zelfs nog wel restruimte die gaat voor meer oppervlakte en die eigendom is van gemeente, provincie of andere overheden”. De meerderheidspartijen van Beernem stappen (voorlopig) niet mee in deze suggestie van de oppositiepartij van Gijs Degrande. Gijs en zijn partijgenoten gaan er echter mee verder en spreken andere overheden aan. Ze hopen tegelijk dat de landbouwers en andere grondgebruikers bij het gemeentebestuur aankloppen voor actie en of zelf beslissen om ten behoeve van hun eigen toekomst groen rond, langs of aan en op akkers en weiden bomen te planten.
Ook lanceren ze de idee naar andere landelijke gemeenten en leggen hun voorstel ook op het bureau van de bevoegde Vlaamse minister. Ze zijn er namelijk van overtuigd dat de versterking van de groene rand niet alleen goed is voor de eigen gemeente, maar ook effect heeft op de ganse regio, incluis de steden die er zich in bevinden!
Essentials:
- Liefst streekeigen groen
- Graag actie in alle landelijke gemeenten
Cijfers en achtergronden, zie oa met zoekwoord ‘Agroforestry’: www.VILT.be, www.bosplus.be en www.inagro.be, www.agroforestryvlaanderen.be en www.agrobeheercentrum.be/Projecten
Gijs Degrande, voorzitter van de NVA-fractie in de gemeenteraad van Beernem
