Koning Albertpark in Brugge
9.10.2020
SuDS of Duurzame stedelijke DrainageSystemen, een nog wat onbekend begrip. Maar met mogelijkheden voor het aanpakken en zelfs voorkomen van wateroverlast in steden! Wat en hoe ze kunnen toegepast worden maakte deel uit van een Interreg 2 Zeeën project: Water Resilient Cities dat drie jaar duurde en eindigt in het najaar 2020.
Brugge nam er aan deel en bundelde kennis en krachten met nog een tiental anders steden en instellingen (waaronder ook Mechelen en de Katholieke Hogeschool Vives Zuid). Schepen Mercedes van Volcem, bevoegd voor onder andere groenbeleid in Brugge: “Alle studies wijzen uit dat de klimaatverandering niet alleen gaat voor periodes met hoge temperaturen en extreme droogte, maar dat het tussendoor ook harder en meer zal regenen. Onze steden zijn niet voorbereid op zo’n hevige regenval en krijgen het water af en t oe moeilijk soms zelfs niet voldoende snel weggewerkt met onder andere overstromingen tot gevolg. Bovendien is afvoer via riolering allesbehalve de beste oplossing”.
SuDS bieden mogelijkheden. Getuige de twee pilootprojecten die in Brugge werden geconcretiseerd in het kader van dit project. Eén ervan valt niet echt op want gaat schuil onder verharding en gaat voor een geperfectioneerd, meest watervriendelijk type boombunker.
Essentials:
De boombunker fungeert bij hevige regenval als buffer en houdt water in voorraad kwestie van stads- en straatbomen actief en vitaal door langere droogteperiodes te loodsen. Het systeem is even eenvoudig als geniaal: een traditionele regenwaterkolk en -goot watert rechtstreeks af naar de wortels van de boom, verspreid zich over de gehele boombunker en infiltreert vervolgens, gefilterd in de bodem. De capaciteit van opslag: 3520 liter.
Alleen een echt teveel loopt nog over naar de riolering, maar dan wel vertraagd waardoor de druk op de riolering tijdens zware stormbuien aanzienlijk afneemt. Brugge ontwikkelde het systeem niet, maar evalueerde het wel, vergeleek het met onder andere technieken die zelf al toepasten bij het planten van bomen op onder andere Het Zand, een van de meest belangrijke pleinen van de stad.
Essentials:
Meer in het oog springend is echter het project dat Brugge realiseerde in het Koning Albertpark. Weinig niet-Bruggelingen die dit weten: waar het park het dichts aansluit bij het station is het de inkompoort voor al het water dat door de reitjes stroomt om het aan de andere zijde van de stad (aan de gasfabrieken-) weer te verlaten.
Tot vorig jaar lag deze plek er maar wat verborgen bij, weggestopt achter vaak spontaan opgeschoten groen op de steile oevers van de Kapucijnenrei. Vandaag is het een kwaliteitsvol deel van het park, beleefd door bewoners en bezoekers, een extra buffer van 400 m³ water en bovendien sterkmaker van de waterkwaliteit in de reitjes. Daar zorgen onder andere de vijf fonteinen voor die het water enkele meters hoog omhoogstuwen en plonzend en dus zuurstofrijk terug in de plas brengen.
Dat het effect heeft is duidelijk. Het voorbije jaar kon -weliswaar met toepassing van alle coronamaatregelen- flink gezwommen worden in de reien. Maar ook hier in het Astridpark heeft het duidelijk zijn effect. Toeristen op weg van of naar het station, maar ook Bruggelingen komen hier op warme dagen wat verkoeling en gezelligheid genieten.
De inpassing met groen, de aanwezigheid van volwassen bomen en het uitgebreide terras gaan voor sfeer. Zitten kan overal en dat dankzij een ander project van schepen Van Volcem, stoelen die kunnen opgepakt en elders neergezet, gegroepeerd of net solo gebruikt en dus ook dichter of verder iedereen zijn ideale plek laten zoeken.
Essentials
“Ook zonder deelname aan een Europees project hadden we deze plek aangepakt. Het in zo’n samenwerkingsverband uitwisselen van kennis en expertise en natuurlijk ook de extra middelen die je via het project toegeschoven krijgt zorgen ervoor dat je echter verder kan gaan dan wat je oorspronkelijk voor ogen hebt” verduidelijkt de schepen. Jonas Lagrou, projectcoördinator van de Stad Brugge- Cluster Openbaar Domein illustreert vanuit de administratie. “Basis voor elke deelname aan een Europees project of ander samenwerkingsverband is het bestaan van een match met initiatieven die al in onze meerjarenplanning zijn ingeschreven. Is die er, dan zetten we in op een deelname, want met de opportuniteiten die zich aandienen kan onze basisidee dan vaak beter en verder uitgewerkt worden terwijl het bedrag dat de stad er zelf in investeert hetzelfde blijft.”
De stad en zijn bewoners krijgen dus meer waar voor hun geld. Schepen Van Volcem: “Het heeft bovendien niet alleen effect op dat project zelf. Vaak resulteert het zelfs in het zetten van nieuwe standaarden waardoor ook volgende projecten steeds een stap beter zijn”.
Essentials
Om dat te zien hoef je zelfs het Koning Albertpark niet uit. Aan de andere kant ervan, naast het Concertgebouw kreeg het project een waardige tegenhanger: een opengewerkte en verbrede Kapucijnenrei met aan weerszijden een theatervormige trappenpartij. Ze nodigt uit tot dicht bij het water te stappen en er verpozing en koelte te genieten.
Schepen Van Volcem: “Halfweg tussen deze twee plannen we nog een gelijkaardig project, maar dat staat nog in de steigers.” Je mag het letterlijk nemen. Er wordt namelijk druk gewerkt aan een uitbreiding van de ondergrondse parking Het Zand. Die duikt binnenkort verder onder het stadspark. “Met respect voor de bomen die er staan”. En ook dat laat zich al zien.
Waardevolle bomen kregen een koker rond hun stam getimmerd en de wortelzone is afgezet met hoge dranghekkens; Een werfdoek met daarop ‘Beschermd boomgebied, Hekwerk verplaatsen niet toegestaan’ maakt voorbijgangers en natuurlijk ook iedereen die op of een of andere manier meewerkt aan de nieuwe parking, duidelijk dat groen belangrijk is.
Essentials:
En ondertussen is er nog een ander groenblauw project in volle beweging: de Kerkebeek. Het is een project dat zich uitstrekt van Sint-Michiels tot aan het station Brugge. De ingekokerde beek wordt maximaal terug zichtbaar gemaakt zodat mensen het water terug kunnen ontdekken en genieten en biodiversiteit nieuwe (extra) kansen krijgt.
Ook de omgeving wordt ineens mee aangepakt met onder andere het creëren van een veilige omgeving voor voetgangers en fietsers en een wijkpark. Het pilootproject wijkpark als illustratie van het overkoepelend masterplan rond de Kerkebeek schoven we naar voor als deelname in een ander Interreg 2 Zeeën project: Nature Smart Cities. Het focust op ‘Groene Infrastructuur’ om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken.
Het Nature Smart Cities project groeide vanuit een actie in het VMM Riviercontract voor de Kerkebeek. Daarin waren heel wat partners betrokken partij: van VMM tot Ruimte Vlaanderen, departement Landbouw en Visserij en het Agentschap voor Natuur en Bos, maar ook en vooral bewoners. “Iedereen werd uitgenodigd om via een forum en overlegvergaderingen ideeën en voorstellen naar voor te schuiven. Tussentijds eindpunt was het afsluiten van een riviercontract met 50 concrete maatregelen en ingrepen die het gebied ten goede komen”.
Samenwerking met bewoners, Brugge vindt het ontzettend belangrijk. “Zeker als we ons willen wapenen tegen klimaatopwarming en alles wat erbij hoort. Via onder ander brochures, website en andere acties roepen we de bevolking op om samen met ons de handen uit de mouwen te steken. Wij op het openbaar domein, zij in eigen tuin en eigendom. Met voor elk van ons initiatieven en effecten op vlak van vergroening, ontharding en waterbeheer. Door onze mogelijke initiatieven naast elkaar te zetten is het voor iedereen duidelijk dat een klimaatrobuuste omgeving effectief een gezamenlijke verantwoordelijkheid is.”
Vanuit het NSC masterplan rond de Kerkebeek is ondertussen het ambitieuze projectvoorstel Kerkebeekpark ingediend voor het Vlaams Stadsvernieuwingsproject 2020 van de Vlaamse Overheid.
Essentials:
Info:
Auteur: Marc Verachtert, groenjournalist
Overstromingsbekkens zijn prima om zelfs een fikse hoeveelheid regenwater tijdelijk te bufferen en zo riolering te sparen. Groene en blauwe zones in de stad kunnen het echter even goed, zelfs mooier en met meerwaarde voor mens, maatschappij, milieu en biodiversiteit.
SuDS tegen wateroverlast
SuDS of Duurzame stedelijke DrainageSystemen, een nog wat onbekend begrip. Maar met mogelijkheden voor het aanpakken en zelfs voorkomen van wateroverlast in steden! Wat en hoe ze kunnen toegepast worden maakte deel uit van een Interreg 2 Zeeën project: Water Resilient Cities dat drie jaar duurde en eindigt in het najaar 2020.
Brugge nam er aan deel en bundelde kennis en krachten met nog een tiental anders steden en instellingen (waaronder ook Mechelen en de Katholieke Hogeschool Vives Zuid). Schepen Mercedes van Volcem, bevoegd voor onder andere groenbeleid in Brugge: “Alle studies wijzen uit dat de klimaatverandering niet alleen gaat voor periodes met hoge temperaturen en extreme droogte, maar dat het tussendoor ook harder en meer zal regenen. Onze steden zijn niet voorbereid op zo’n hevige regenval en krijgen het water af en t oe moeilijk soms zelfs niet voldoende snel weggewerkt met onder andere overstromingen tot gevolg. Bovendien is afvoer via riolering allesbehalve de beste oplossing”.
SuDS bieden mogelijkheden. Getuige de twee pilootprojecten die in Brugge werden geconcretiseerd in het kader van dit project. Eén ervan valt niet echt op want gaat schuil onder verharding en gaat voor een geperfectioneerd, meest watervriendelijk type boombunker.
Essentials:
- SuDS: Duurzame stedelijke Drainage Systemen
- Beter dan afvoer regenwater via riolering
- Pilootprojecten in Brugge
Waterreservoir onder bomen
De boombunker fungeert bij hevige regenval als buffer en houdt water in voorraad kwestie van stads- en straatbomen actief en vitaal door langere droogteperiodes te loodsen. Het systeem is even eenvoudig als geniaal: een traditionele regenwaterkolk en -goot watert rechtstreeks af naar de wortels van de boom, verspreid zich over de gehele boombunker en infiltreert vervolgens, gefilterd in de bodem. De capaciteit van opslag: 3520 liter.
Alleen een echt teveel loopt nog over naar de riolering, maar dan wel vertraagd waardoor de druk op de riolering tijdens zware stormbuien aanzienlijk afneemt. Brugge ontwikkelde het systeem niet, maar evalueerde het wel, vergeleek het met onder andere technieken die zelf al toepasten bij het planten van bomen op onder andere Het Zand, een van de meest belangrijke pleinen van de stad.
Essentials:
- Boombunker die buffert, zuivert en laat infiltreren
- Evaluatie bestaand ontwerp
- Vergelijken met eigen systemen
Fonteinen in het park
Meer in het oog springend is echter het project dat Brugge realiseerde in het Koning Albertpark. Weinig niet-Bruggelingen die dit weten: waar het park het dichts aansluit bij het station is het de inkompoort voor al het water dat door de reitjes stroomt om het aan de andere zijde van de stad (aan de gasfabrieken-) weer te verlaten.
Tot vorig jaar lag deze plek er maar wat verborgen bij, weggestopt achter vaak spontaan opgeschoten groen op de steile oevers van de Kapucijnenrei. Vandaag is het een kwaliteitsvol deel van het park, beleefd door bewoners en bezoekers, een extra buffer van 400 m³ water en bovendien sterkmaker van de waterkwaliteit in de reitjes. Daar zorgen onder andere de vijf fonteinen voor die het water enkele meters hoog omhoogstuwen en plonzend en dus zuurstofrijk terug in de plas brengen.
Dat het effect heeft is duidelijk. Het voorbije jaar kon -weliswaar met toepassing van alle coronamaatregelen- flink gezwommen worden in de reien. Maar ook hier in het Astridpark heeft het duidelijk zijn effect. Toeristen op weg van of naar het station, maar ook Bruggelingen komen hier op warme dagen wat verkoeling en gezelligheid genieten.
De inpassing met groen, de aanwezigheid van volwassen bomen en het uitgebreide terras gaan voor sfeer. Zitten kan overal en dat dankzij een ander project van schepen Van Volcem, stoelen die kunnen opgepakt en elders neergezet, gegroepeerd of net solo gebruikt en dus ook dichter of verder iedereen zijn ideale plek laten zoeken.
Essentials
- Gastvrij voor water en mensen
- Verbeteren algemene waterkwaliteit
- Extra buffercapaciteit
Koning Albertpark in Brugge
Kapucijnenrei
Anders en (blijvend) beter
“Ook zonder deelname aan een Europees project hadden we deze plek aangepakt. Het in zo’n samenwerkingsverband uitwisselen van kennis en expertise en natuurlijk ook de extra middelen die je via het project toegeschoven krijgt zorgen ervoor dat je echter verder kan gaan dan wat je oorspronkelijk voor ogen hebt” verduidelijkt de schepen. Jonas Lagrou, projectcoördinator van de Stad Brugge- Cluster Openbaar Domein illustreert vanuit de administratie. “Basis voor elke deelname aan een Europees project of ander samenwerkingsverband is het bestaan van een match met initiatieven die al in onze meerjarenplanning zijn ingeschreven. Is die er, dan zetten we in op een deelname, want met de opportuniteiten die zich aandienen kan onze basisidee dan vaak beter en verder uitgewerkt worden terwijl het bedrag dat de stad er zelf in investeert hetzelfde blijft.”
De stad en zijn bewoners krijgen dus meer waar voor hun geld. Schepen Van Volcem: “Het heeft bovendien niet alleen effect op dat project zelf. Vaak resulteert het zelfs in het zetten van nieuwe standaarden waardoor ook volgende projecten steeds een stap beter zijn”.
Essentials
- Projecten matchen met gepland beleid
- Deelname aan projecten zorgt voor meer en beter
- Op weg naar nieuwe standaarden
Nog in het Albertpark
Om dat te zien hoef je zelfs het Koning Albertpark niet uit. Aan de andere kant ervan, naast het Concertgebouw kreeg het project een waardige tegenhanger: een opengewerkte en verbrede Kapucijnenrei met aan weerszijden een theatervormige trappenpartij. Ze nodigt uit tot dicht bij het water te stappen en er verpozing en koelte te genieten.
Schepen Van Volcem: “Halfweg tussen deze twee plannen we nog een gelijkaardig project, maar dat staat nog in de steigers.” Je mag het letterlijk nemen. Er wordt namelijk druk gewerkt aan een uitbreiding van de ondergrondse parking Het Zand. Die duikt binnenkort verder onder het stadspark. “Met respect voor de bomen die er staan”. En ook dat laat zich al zien.
Waardevolle bomen kregen een koker rond hun stam getimmerd en de wortelzone is afgezet met hoge dranghekkens; Een werfdoek met daarop ‘Beschermd boomgebied, Hekwerk verplaatsen niet toegestaan’ maakt voorbijgangers en natuurlijk ook iedereen die op of een of andere manier meewerkt aan de nieuwe parking, duidelijk dat groen belangrijk is.
Essentials:
- Derde groen-blauwproject in zelfde park
- Eerst uitbreiding ondergrondse parking
- Zorg voor bomen mag en moet gezien
Koning Albertpark in Brugge
‘Beschermd boomgebied, Hekwerk verplaatsen niet toegestaan’
Bewoners partners in rivierproject
En ondertussen is er nog een ander groenblauw project in volle beweging: de Kerkebeek. Het is een project dat zich uitstrekt van Sint-Michiels tot aan het station Brugge. De ingekokerde beek wordt maximaal terug zichtbaar gemaakt zodat mensen het water terug kunnen ontdekken en genieten en biodiversiteit nieuwe (extra) kansen krijgt.
Ook de omgeving wordt ineens mee aangepakt met onder andere het creëren van een veilige omgeving voor voetgangers en fietsers en een wijkpark. Het pilootproject wijkpark als illustratie van het overkoepelend masterplan rond de Kerkebeek schoven we naar voor als deelname in een ander Interreg 2 Zeeën project: Nature Smart Cities. Het focust op ‘Groene Infrastructuur’ om de gevolgen van klimaatverandering aan te pakken.
Het Nature Smart Cities project groeide vanuit een actie in het VMM Riviercontract voor de Kerkebeek. Daarin waren heel wat partners betrokken partij: van VMM tot Ruimte Vlaanderen, departement Landbouw en Visserij en het Agentschap voor Natuur en Bos, maar ook en vooral bewoners. “Iedereen werd uitgenodigd om via een forum en overlegvergaderingen ideeën en voorstellen naar voor te schuiven. Tussentijds eindpunt was het afsluiten van een riviercontract met 50 concrete maatregelen en ingrepen die het gebied ten goede komen”.
Samenwerking met bewoners, Brugge vindt het ontzettend belangrijk. “Zeker als we ons willen wapenen tegen klimaatopwarming en alles wat erbij hoort. Via onder ander brochures, website en andere acties roepen we de bevolking op om samen met ons de handen uit de mouwen te steken. Wij op het openbaar domein, zij in eigen tuin en eigendom. Met voor elk van ons initiatieven en effecten op vlak van vergroening, ontharding en waterbeheer. Door onze mogelijke initiatieven naast elkaar te zetten is het voor iedereen duidelijk dat een klimaatrobuuste omgeving effectief een gezamenlijke verantwoordelijkheid is.”
Vanuit het NSC masterplan rond de Kerkebeek is ondertussen het ambitieuze projectvoorstel Kerkebeekpark ingediend voor het Vlaams Stadsvernieuwingsproject 2020 van de Vlaamse Overheid.
Essentials:
- Water en groen voor een betere buurt
- Kerkebeek terug zichtbaar en geïntegreerd
- Bewoners zijn volwaardige partners
Info:
- Info groenbeleid Brugge: brugge.be/groenindestad
- Info over SuDS en het project Water Resilient Cities, incluis brochures en beschrijving van inspirerende pilootprojecten: waterresilientcities.nl
- Info over het project Kerkbeek: brugge.be/naar-een-riviercontract-voor-de-kerkebeek
- en naturesmartcities.eu
