Onze Belgische boomkwekers zijn wel degelijk bezorgd over milieu, maar gaan (nog) niet zo ver dat ze biologisch geteeld plantgoed kweken. Er is trouwens niet echt vraag naar, klinkt het niet alleen in de sector maar ook in handelskwekerijen. En toch … Er beweegt wat!
Tekst en foto’s: Green Cities Project (Marc Verachtert)
Niet alles is gif …
Gebruik van pesticides staat onder druk. Denk aan alle berichten met illustraties van spuitkarren en spuittoestellen, al dat niet met bijhorende commentaar, die je minstens wekelijks op facebook en socialmedia ziet passeren. Op dit ogenblik, voorjaar 2023, zijn voornamelijk de landbouwers, tuinders en fruittelers kop van jut. Ondanks het feit dat ook zij wel degelijk de nodige papieren, een fytolicentie, kunnen voorleggen en dus goed weten wat kan en mag en er (laat ons daarvan uitgaan) ook naar handelen. Bovendien werken ze volgens het IPM, Integrated Pest Management, waarbij voorkomen beter is dan genezen, alleen behandeld wordt wanneer nodig en chemie slechts volgt op duurzame niet chemische producten, incluis biologische plagenstrijders. Alleen is dat laatste niet steeds zichtbaar voor passanten. Het is namelijk overwegend puur natuur.
Essentials:
- Fytolicentie maakt slim
- IPM is niet zichtbaar
Steeds vaker schuiven kwekerijen herbiciden aan de kant
Amper vraag naar bio-plantgoed
Boom- en plantenkwekers blijven buiten schot. Voorlopig toch. Er is trouwens amper vraag naar bio-plantgoed. Behalve van particulieren die en dan nog voornamelijk voor fruit- en vruchtbomen biologisch geteeld plantgoed willen. Want: “het komt toch allemaal ooit in onze mond terecht”. Verder stelt amper iemand zich vragen naar het verleden van een plant, hoe ze ook maar ooit haar leven begon, als zaad, stek of ent. Ja, er is het plantpaspoort dat duidelijkheid geeft in verband met herkomst tot en zelfs het prilste begin van elke plant traceert. Mocht ze biologisch geteeld zijn dan was/is dat te lezen of te zien. Veel kans trouwens dat er uitgepakt zou worden met het bio-label, ook al omdat dat een hogere prijs verrechtvaardigt. Biologisch telen vraagt namelijk nog meer dan anders beredeneerd werken, meer inzet en arbeid.
Essentials:
- Klanten maken zich weinig zorgen, tenzij over fruit
- Info terug te vinden op het plantpaspoort
Alleen voor fruitbomen is er nu vraag naar biologisch geteeld plantgoed
Steeds vaker ecologisch geteeld
Zolang de vraag beperkt blijft, wil ook het aanbod niet echt mee. Het is een economische regel. En toch. Er zit beweging in de sector. Heel wat boomkwekers gaan al voor zo ecologisch mogelijk werken. Herbiciden worden aan de kant geschoven ten voordele van hakken, wieden, aanaarden, schoffelen, frezen en/of het zaaien en laten groeien van bloemen- en kruidenstroken onder bijvoorbeeld hoogstambomen en solitairs. Deze groep bewuste telers zet ook sterk in op bodemkwaliteit en bescherming van bodemleven. Ze gaan voor doorgedreven teeltafwisseling en het soms zelfs tot drie jaar uit productie houden van percelen. En om de biodiversiteit en dus de populatie van nuttige insecten, kleine zoogdieren en vogels te versterken worden alsmaar vaker perceelsranden en grenzen ingezaaid met bloemenakkers en wildmengsel of beplant met houtkanten en bomen die nest- en schuilgelegenheid bieden aan deze natuurlijke bondgenoten.
Essentials:
- Herbiciden steeds vaker aan de kant geschoven
- Ruimte voor natuurlijke bondgenoten
Natuurlijke bondgenoten zijn steeds vaker gratis hulp in de kwekerij
Opschalen naar biologisch
Dat een gezonde bodem erg belangrijk is weten alle boomkwekers. Het vertaalt zich namelijk in een weerbaarder, sterk product. En dat niet alleen op de kwekerij. Om het met de woorden van een boomkweker te stellen: “Planten die gezond zijn geteeld, zijn ook later sterker en meer weerbaar tegen ziekten en plagen”. Vandaar toch terug naar bio-geteelde planten. Omschakelen naar een bioproductie kan echter niet zomaar. Er gaat een proces van jaren en ook het verkrijgen van het bio-label aan vooraf. Koppel dat aan de beperkte vraag, planten die tot een hogere prijs dwingen en het laat zich verstaan dat er op dit ogenblik weinig beweegt. En toch … Het hoeft trouwens niet ineens voor de gehele kwekerij bewijst boomkwekerij Mentens in Oudsbergen. Van hun 105 hectare grote kwekerij hebben ze inmiddels bijna 9 ha zo goed als ‘erkenningsklaar’ voor een bio-label en daarmee het eerste voor een boomkwekerij. Op die oppervlakte kweken ze een grote verscheidenheid aan planten, zowel meerstammigen als karakterbomen. Ze zullen via tuinaanleggers richting particuliere tuinen gaan, maar ook en dankzij openbare besturen terecht komen op openbaar domein en publieke ruimte. Wellicht volgt nog dit jaar een goedkeuring.
Essentials:
- Gezond geteeld betekent gezonde planten, nu en later
- Een bio-label vraagt tijd en inzet!
Zolang de vraag er niet is houden de meeste kwekers zich vast aan huidige kweekprogramma’s
Samen voor het groene verschil
Terug naar de facebook en socialmediaberichten, maar ook naar het algemene bewustzijn rond gezondheid, nog versterkt door de alarmerende berichten over chemische middelen in bodem en grondwater, incluis wat PFOS met het menselijk lichaam doet. Blijven gebruiken van chemische middelen, zowel voor gewasbescherming als meststoffen, kan/zal zich een bepaald ogenblik tegen de sector keren. Planten met een biolabel, zullen prioriteit krijgen. Ook al kosten ze wat meer. Dit soort planten kopen en een toekomst geven maakt namelijk echt een groen verschil.
Essentials:
- Inzetten op het groene profiel van de kwekerijsector
- Planten met biolabel is (verre) toekomst
Niet alles is wat het lijkt. Spuitkarren kunnen even goed bioproducten vernevelen.
Deze bijdrage kwam tot stand met input van voornamelijk:
- Freddy Sparenberg, ecologisch tuincentrum Ecoflora
- Jan Vancayzeele, consulent boomkwekerij AVBS
- Lucien Verschoren, voorzitter vakgroep boomkwekerij AVBS
- Mariëlle Mentens, boomkwekerij Mentens
- Steven De Bruycker, expert-adviseur boomkwekerij Willaert
